Telefonla iş görüşməsi necə aparılır: 15 Vacib Məsləhət

Bu məqalədə sizi uğurla növbəti mərhələyə daşıya biləcək 15 təsirli məsləhətlə tanış olacaqsınız. Gəlin, telefonla iş görüşməsini ustalıqla necə keçirmək olar, birgə öyrənək!

Telefonla Müsahibə Üçün 15 Məsləhət

Aşağıda təqdim etdiyimiz telefonla müsahibəyə hazırlıq üçün 25 praktik məsləhət bu prosesə daha inamlı və sistemli yanaşmağınıza kömək edəcək.

1. Müsahibə tarixini və saatını təsdiqləyin

Telefonla müsahibə təyin edildikdə, ilk və ən vacib addım – görüşün tarixini və saatını yazılı şəkildə təsdiqləməkdir. Bəzi hallarda işəgötürənlər e-poçt vasitəsilə təklif göndərir, bəzən isə telefonla şifahi razılaşma olur. Hər iki halda da, peşəkar yanaşma göstərərək qarşı tərəfdən aldığınız məlumatı qısa və nəzakətli bir e-məktubla təkrarlayıb təsdiqləməyiniz məsləhətdir.

Məsələn:

"Salam, cənab X,

Sizinlə [tarix] tarixində, saat [saat]–da telefonla keçiriləcək müsahibə üçün razılaşdığımızı təsdiq edirəm. Vaxt ayırdığınız üçün təşəkkür edirəm. Zənginizi səbirsizliklə gözləyirəm."

Bu, həm sizi təşkilatlı və diqqətli bir namizəd kimi göstərir, həm də hər hansı anlaşılmazlıq riskini azaldır. Təsdiq mesajı həmçinin sizin peşəkar ünsiyyət bacarığınızı nümayiş etdirir və prosesə ciddi yanaşdığınızı göstərir.

2. Sakit və diqqətinizi yayındırmayacaq bir mühit seçin

Telefonla müsahibənin keyfiyyətinə təkcə səsiniz və cavablarınız deyil, ətraf mühit də birbaşa təsir edir. Əgər fon səs-küylüdürsə – məsələn, televizor açıqdısa, küçədən avtomobil səsləri gəlirsə və ya ətrafınızdakı insanlar danışırsa – bu, müsahibənin gedişinə mane ola bilər. Hətta sizi diqqətsiz və qeyri-ciddi biri kimi qələmə verə bilər.

Bu səbəbdən müsahibə vaxtı üçün öncədən sakit, rahat və diqqətinizi yayındırmayacaq bir yer seçmək vacibdir. Əgər evdə müsahibə verirsinizsə, ailə üzvlərinə və ya ev yoldaşlarınıza öncədən xəbər verin ki, o saatlarda sizi narahat etməsinlər. Pəncərəni bağlamaq, televizoru və ya musiqini söndürmək, hətta ev heyvanlarını başqa otağa keçirmək belə faydalı ola bilər.

Əgər ofisdə və ya ictimai məkandasınızsa, qulaqcıqdan istifadə edərək daha yaxşı səs keyfiyyəti təmin edə və mümkün qədər tənha bir yerə çəkilə bilərsiniz.

3. Özünüzə peşəkar təqdimat hazırlayın

Telefonla müsahibənin əvvəlində sizi tanıtmaq üçün tez-tez "Özünüz haqqında danışın" kimi açıq suallar verilir. Bu mərhələ işəgötürənin sizin haqda ilkin təəssürat formalaşdırması üçün çox önəmlidir. Odur ki, bu suala hazırlıqsız yaxalanmamaq üçün əvvəlcədən qısa, aydın və peşəkar təqdimat hazırlayın.

Təqdimatınız 1 dəqiqəni keçməməlidir və əsasən bu üç suala cavab verməlidir:

• Kim sizsiniz (ad, vəzifə, təcrübə)?
• Harada və nələr etmisiniz (qısa iş tarixi və əsas bacarıqlar)?
• Niyə bu vəzifəyə maraqlısınız?
  ‍

Məsələn:

“Mən Gülnarəyəm, son 5 ildir ki, satış sahəsində çalışıram. Hal-hazırda [şirkət adı] şirkətində satış meneceri kimi fəaliyyət göstərirəm və komandamla illik satış planımızı 120% yerinə yetirmişik. Müştəri yönümlü işləmək və nəticə əldə etmək mənim əsas güclü tərəflərimdəndir. Sizin şirkətin bu sahədəki yanaşmanız və inkişaf imkanlarınız məni xüsusilə maraqlandırır.”

4. CV-nizi və vakansiya elanını əlinizin altında saxlayın

Telefonla müsahibə zamanı işəgötürən çox vaxt suallarını sizin CV-niz və müraciət etdiyiniz vakansiyanın detalları əsasında verir. Bu səbəbdən hər iki sənədin çap edilmiş və ya elektron versiyasını müsahibə vaxtı göz önündə saxlamaq sizi həm daha hazırlıqlı, həm də daha rahat edəcək.

CV-yə baxaraq təcrübənizi daha dəqiq və ardıcıl izah edə bilərsiniz. Eyni zamanda, vakansiya elanındakı tələbləri gözdən keçirərək, cavablarınızı həmin xüsusiyyətlərə uyğunlaşdırmaq mümkündür. Məsələn, əgər vakansiyada “liderlik bacarıqları” xüsusi vurğulanıbsa, sizin rəhbərlik etdiyiniz layihələrdən danışmaq daha doğru olar.

Bu sənədləri müsahibədən əvvəl diqqətlə bir daha nəzərdən keçirin və içində keçə biləcək suallar üçün kiçik qeydlər də edə bilərsiniz. Bu yanaşma sizə tələsmədən, özünüzəinamla danışmaq imkanı verəcək və qarşı tərəfə ciddi və sistemli bir namizəd olduğunuzu göstərəcək.

5. Telefonda danışmaq üçün səs tonunuzu və tələffüzünüzü məşq edin

Telefonla müsahibədə qarşı tərəf sizi görmədiyi üçün bütün təəssürat yalnız səsiniz və danışıq tərziniz üzərindən formalaşır. Səslənməniz güvənli, aydın və nəzakətli olmalıdır. Tələffüzünüzdəki qətiyyət və nitqinizin axıcılığı sizin necə bir insan olduğunuz haqqında çox şey deyə bilər.

Müsahibəyə qədər bir neçə dəfə səsinizi yazaraq öz danışıq tərzinizi dinləmək faydalı ola bilər. Bunu etdikdə aşağıdakılara diqqət yetirin:

• Sürət: Nə çox sürətli, nə də çox yavaş danışın.
• Ton: Səsiniz nə çox monoton, nə də həddindən artıq emosional səslənməlidir.
• Aydınlıq: Hər bir sözü aydın və düzgün tələffüz edin, xüsusilə ad, vəzifə və şirkət adlarını.
  ‍

Həmçinin, gülümsədiyiniz zaman səs tonunuz daha səmimi və pozitiv eşidilir. Telefonda danışarkən gülümsəməyə çalışın – bəli, qarşı tərəf bunu görməyəcək, amma mütləq hiss edəcək.

Bu bacarığı inkişaf etdirmək üçün dostunuzla və ya ailə üzvünüzlə telefon simulyasiyası edə bilərsiniz. Onlardan dürüst rəy almaq, sizə real vəziyyətlərdə daha rahat danışmağa kömək edəcək.

6. İnternet bağlantınızı və telefonunuzun vəziyyətini yoxlayın

Telefonla müsahibədən əvvəl texniki məsələləri nəzarətdə saxlamaq çox vacibdir. Əgər zəng mobil cihaz vasitəsilə həyata keçiriləcəksə, telefonunuzun şarjının tam dolu olduğundan əmin olun. Eyni zamanda zəng zamanı sizi yarımçıq buraxacaq bir şarj problemi, zəif siqnal və ya əlaqə kəsintisi, müsahibə prosesini pozaraq mənfi təsir yarada bilər.

Əgər müsahibə VoIP proqramları (məsələn, WhatsApp, Skype, Zoom və ya Google Meet) üzərindən həyata keçiriləcəksə:

• Stabil və güclü internet bağlantınız olduğundan əmin olun.
• Əvvəldən proqramın güncəl versiyasını yükləyin və işlədiyinə əmin olmaq üçün sınaq zəngi edin.
• Mikrofon və qulaqcığınızın problemsiz çalışdığını yoxlayın.
• Telefonunuzda və ya kompüterinizdə gələn zənglər və bildirişləri müvəqqəti olaraq deaktiv edin ki, diqqətiniz yayınmasın.
  ‍

7. Cavablarınızı qısa, aydın və məzmunlu saxlayın

Telefon müsahibəsində qarşı tərəfin sizi yalnız səs vasitəsilə tanıdığını unutmayın. Bu səbəbdən fikirlərinizi çox uzatmadan, lakin mənalı və konkret şəkildə ifadə etməyiniz daha effektli olacaq.

Hər suala cavab verərkən aşağıdakı prinsipə əməl edin:

• Nə etdiniz?
• Niyə etdiniz?
• Nəticə nə oldu?
  ‍

Məsələn, əgər sizdən “Öncəki iş yerinizdə qarşılaşdığınız bir çətinlikdən danışın” kimi bir sual soruşulursa, konkret bir nümunə ilə qısa şəkildə hadisəni izah edin, hansı addımlar atdığınızı deyin və əldə olunan nəticəni vurğulayın.

8. Əvvəlcədən tez-tez verilən suallara cavab hazırlayın

Telefon müsahibələri zamanı tez-tez verilən bəzi standart suallar var ki, onlara öncədən hazır cavablar hazırlamaq sizi həm daha inamlı göstərəcək, həm də vaxtınıza qənaət edəcək.

Aşağıda bu tip suallardan bəzilərini görə bilərsiniz:

• "Özünüz haqqında danışın"
• "Niyə bu vəzifəyə müraciət etmisiniz?"
• "Ən güclü və zəif tərəfləriniz nələrdir?"
• "Bu sahədə sizi motivasiya edən nədir?"
• "Ən böyük uğurunuz nə olub?"
• "Gələcəkdə özünüzü harada görürsünüz?"
• "Əvvəlki rəhbəriniz sizi necə təsvir edərdi?"
  ‍

Bu suallara cavab hazırlayarkən məqsəd süni, əzbərlənmiş danışmaq deyil, lakin əsas məqamları əvvəlcədən düşünərək daha səlis və peşəkar danışmaqdır. Bu, sizin hazırlıqlı və məqsədyönlü olduğunuzu göstərəcək.

9. Qarşı tərəfə suallar hazırlayın

Telefonla müsahibə təkcə işəgötürənin sizi yoxladığı bir mərhələ deyil, siz də qarşı tərəfi qiymətləndirmək üçün fürsət əldə edirsiniz. Bu səbəbdən müsahibənin sonunda “Sualınız varmı?” sualına “Yoxdur” cavabını vermək əvəzinə, 1-2 maraqlı və düşünülmüş sual verməyiniz tövsiyə olunur.

Bu həm sizin maraqlı və aktiv bir namizəd olduğunuzu göstərir, həm də şirkət haqqında dərin düşünməyinizi əks etdirir. Misal üçün:

• “Komandanızın gündəlik iş ritmi və əməkdaşlıq prosesi necədir?”
• “Bu vəzifədə uğurlu sayılan bir şəxsi necə təsvir edərdiniz?”
• “Şirkətdə inkişaf və təlim imkanları barədə bir az danışa bilərsinizmi?”
• “Növbəti mərhələdə hansı addımlar gözlənilir?”
  ‍

Əvvəlcədən bu tip sualları yazmaq və telefon müsahibəsi zamanı uyğun anda istifadə etmək sizi daha maraqlı və hazırlıqlı biri kimi göstərəcək.

10. Bədən dilinizi unutmayın – bəli, telefonda da!

Baxmayaraq ki, telefonla müsahibədə sizi görmürlər, bədən dilinizin təsiri səsinizə əks olunur. Oturuş tərziniz, əl-qol hərəkətləriniz, hətta üz ifadələriniz belə səs tonunuza təsir edir.

Dik oturmaq, gülümsəmək, əllə jestlər etmək səsinizdə daha canlı, enerjili və pozitiv bir tonda danışmağınıza kömək edir. Əgər müsahibə zamanı uzanıqlı və ya yorğun bir vəziyyətdə olsanız, bu, istər-istəməz cavablarınıza da əks olunacaq.

Peşəkar telefon danışıqları aparanlar çox vaxt müsahibələr zamanı ayaq üstə gəzişməyi və ya dik duraraq danışmağı tövsiyə edirlər – bu, nəfəsin daha təmiz gəlməsinə və səsin daha güclü çıxmasına səbəb olur.

11. Müsahibədən əvvəl özünüzü motivasiya edin

Müsahibəyə hazırlaşmaq təkcə texniki hazırlıqdan ibarət deyil – psixoloji hazırlıq da çox önəmlidir. Əgər müsahibəyə stress, narahatlıq və ya inamsızlıqla girsəniz, bu səsinizdə və danışığınızda özünü göstərə bilər.

Bunun qarşısını almaq üçün telefon zəngindən 15-20 dəqiqə əvvəl qısa bir “özünüzü yığışdırma mərasimi” keçirin:

• Dərin nəfəs alıb verin – bu, həm sinirləri sakitləşdirir, həm də danışığınızı sabitləşdirir.
• Özünüzə pozitiv ifadələr deyin: “Hazıram. Bacararam. Mən bu vəzifəyə layiqəm.”
• Sevdiyiniz və sizi ruhlandıran bir mahnıya qulaq asın – əhvalınızı qaldırar!
• Ən uğurlu iş təcrübənizi və nailiyyətlərinizi xatırlayın – siz artıq çox şey etmisiniz.
  ‍

12. Çox danışmaq əvəzinə, dinləməyi də bacarın

Bəzən müsahibə zamanı özümüzü sübut etmək istəyi o qədər güclü olur ki, suallar bitməmiş cavab verməyə başlayırıq, ya da qarşı tərəfin dediklərini tam dinləmədən danışırıq. Amma unutma: yaxşı dinləmək, ağıllı danışmağın əsas şərtidir.

Müsahibə zamanı:

• Qarşı tərəfin sualını tam və diqqətlə dinləyin.
• Sual bitəndən sonra 1-2 saniyəlik fasilə verib cavab verin – bu, tələsmədiyinizi və düşünülmüş cavab verdiyinizi göstərir.
• Əgər sual tam aydın deyilsə, nəzakətlə bir daha soruşmaqdan çəkinməyin. Məsələn: “Əmin olmaq üçün soruşuram, bu sualla bağlı əsas maraqlandığınız məqam nədir?”
  ‍

Dinləmək sizi diqqətli, savadlı və qarşılıqlı ünsiyyətə açıq biri kimi göstərəcək. Bu xüsusiyyətlər isə istənilən komanda üçün qızıl dəyərindədir.

13. Zəngi siz etməlisiniz, yoxsa onlar? – Bunu əvvəlcədən dəqiqləşdirin

Telefonla müsahibə təyin edildikdə bəzən belə detallara fikir verilməyə bilər, amma bu, vacib bir məsələdir: Zəngi kim edəcək?

Əgər siz zəng etməlisinizsə:

• Dəqiq vaxtda zəng edin – nə tez, nə gec.
• Nömrəni əvvəlcədən telefonunuza qeyd edin və düzgünlüyünü iki dəfə yoxlayın.
• Mümkünsə, zəngi etiraf olunmayan (“gizli nömrə”) formatda etməyin – bu, qarşı tərəfdə çaşqınlıq yarada bilər.
  ‍

Əgər onlar zəng etməlidirsə:

• Telefonunuzu səs rejiminə salın və əl altında saxlayın.
• Əlaqə problemi yaşanmasın deyə zəng saatına qədər mobil siqnalın güclü olduğu bir yerdə olun.
  ‍

14. Cavablarınızda konkret olun – uzun-uzadı danışmayın

Telefon müsahibəsində vaxt çox məhdud olur və səs vasitəsilə uzun-uzadı danışmaq qarşı tərəfi yora bilər. Ona görə də suallara konkret, məqsədyönlü və nümunələrlə zəngin cavablar vermək daha yaxşı nəticə verir.

Aşağıdakı kimi yanaşma tövsiyə olunur:

• Hər suala bir əsas fikir ətrafında cavab verin.
• Danışdığınız təcrübəyə qısa bir nümunə əlavə edin.
• Sonda qısa bir nəticə ilə yekunlaşdırın.
  ‍

Məsələn, əgər soruşurlar ki: “Liderlik bacarıqlarınız varmı?”, belə cavab faydalı olar:

“Bəli, əvvəlki iş yerimdə 3 nəfərlik satış komandasına rəhbərlik edirdim. Hər ay üzrə fərdi hədəflər təyin edir, həftəlik iclaslarda irəliləyişləri yoxlayırdıq. Nəticədə 6 ay ardıcıl olaraq satış planımızı 100% keçdik.”

15. “Aha”, “hmm”, “bilmirəm” kimi ifadələrdən çəkinin

Telefonla müsahibədə səssiz qalmaq bəzən narahatlıq doğura bilər, amma “aha”, “hmm”, “aaa” kimi dolğu sözlərə çox yer vermək sizi inamsız və hazırlıqsız göstərə bilər. Bu cür ifadələr, xüsusilə telefonla ünsiyyətdə daha da nəzərə çarpır və axıcılığı poza bilər.

Əgər sual sizi bir az düşündürürsə:

• Qısa bir nəfəs alın.
• Özünüzə 1-2 saniyə vaxt verin.
• Sakit və inamlı şəkildə cavaba başlayın.
  ‍

Həmçinin, əgər cavabı bilirsiniz, amma fikrinizi formalaşdırmaq üçün vaxta ehtiyacınız varsa, bu cür ifadələr daha peşəkar görünər:

• “Gözəl sualdır, düşünməyə dəyər.”
• “Bu barədə qısa düşünmək istərdim.”
• “İcazənizlə, təcrübəmdən uyğun bir nümunə ilə cavab verim.”
  ‍

Son söz

Nəticə olaraq,  telefonla iş görüşmələri müvəffəqiyyətlə keçirmək üçün hazırlıq və diqqət çox önəmlidir. Hər bir detal – düzgün mühit, aydın cavablar, peşəkar yanaşma və texniki hazırlıq – sizin bu prosesi daha uğurlu keçirməyinizə kömək edəcək.

Unutmayın, telefonla müsahibə də eynilə üz-üzə görüşlər kimi özünəinam, hazırlıq və düzgün yanaşma tələb edir. Hazır olun, özünüzə inanın və qarşı tərəfə ən yaxşı versiyanızı təqdim edin. Müsahibə uğurla başa çatdıqdan sonra, sizə hansı qərarın veriləcəyinə əmin ola bilərsiniz.