15 dəqiqə ərzində CV-nizi yaradın
Mütəxəssislər tərəfindən hazırlanmış rezüme şablonlarından ibarət kolleksiyamız sizə izdihamdan seçilməyə və xəyal etdiyiniz işə bir addım yaxınlaşmağa kömək edəcək.
Şifahi iş təklifləri nə qədər etibarlıdır adlı bu məqalədə şifahi iş təklifi aldıqdan sonra hansı addımları yerinə yetirmək lazım olduğunu, hansı risklərin qarşınıza çıxa biləcəyini və özünüzü necə qorumağınızı aydın şəkildə izah edirik. Məqsədimiz odur ki, siz qərar verərkən emosiyalarla deyil, hüquqi və praktiki əsaslarla hərəkət edəsiniz.
Şifahi İş Təklifləri ilə bağlı Faydalı Məsləhətlər
Əgər bir işəgötürən sizə şifahi şəkildə iş təklifi veribsə və hələ yazılı müqavilə göndərilməyibsə, bu mərhələdə qərar vermək çətin ola bilər. Bir tərəfdən təklif sevindiricidir, digər tərəfdən “Bu təklifin arxasında duracaqlarmı?” sualı sizi narahat edir. Gəlin, məsələyə açıq və praktiki baxaq.
1. Şifahi iş təklifinin təmin edilməsi işə qəbul olunmağınız deyil
Azərbaycan Respublikasının Əmək Məcəlləsinə əsasən əmək münasibətlərinin təmin edilməsi yalnız yazılı əmək müqaviləsi ilə rəsmiləşdirilə bilər. Yəni siz təklifi şifahi olaraq qəbul etsəniz belə, bu sizə hüquqi zəmanət vermir.
Bu nə deməkdir?
- Siz işə başlamağa hazırlaşırsınız, amma hələ müvafiq müqavilə imzalanmayıb – sizin bu vəzifə üzrə heç bir hüququnuz yoxdur.
- İşəgötürən fikrini dəyişə bilər – bu zaman siz heç nə edə bilməzsiniz.
- Əvvəlki işinizdən çıxmısınız – yeni işə qəbul olunmağınız sual altındadır, faktiki olaraq yox dərəcəsindədir.
Bu vəziyyətdə qərar verməzdən əvvəl elektron və ya kağız formatda sənəd tələb etmək yeganə düzgün addımdır.
2. Yazılı təsdiq olmadan risk artır
Əgər sizə verilmiş şifahi iş təklifindən sonra heç bir yazılı təsdiq – nə elektron poçt, nə mesaj daxil olmayıbsa bu, ciddi xəbərdarlıq siqnalıdır.
Sadə məntiq var: yazılı şəkildə olmayan təklifin etibarlılığı şübhə doğurur.
Hətta ən yaxşı niyyətli işəgötürən belə sadə bir təsdiq göndərməlidir:
Əgər şirkət tərəfindən bu qədər sadə bir mesaj belə gəlmirsə və ya daim təxirə salınırsa, bu artıq qeyri-peşəkar və qeyri-ciddi yanaşma barədə siqnaldır.
3. Şifahi təklifə güvənərək bu addımları atmayın
Yazılı və Şifahi razılaşma əsasında hələ heç bir uyğun rəsmi sənəd təqdim olunmayıbsa, aşağıdakı həyati qərarları vermək qətiyyən məsləhət görülmür:
- Hal-hazırda çalışdığınız işdən istefa etməyin
- Yeni kirayə ev tutmayın və ya yaşayış yerinizi dəyişməyin
- Xaricə köçmək planları qurmayın və sənəd işlərinə başlamayın
- Bankdan kredit götürməyin
- Uzunmüddətli həyat planlarınızı həyata keçirmək kimi planları ertələyin
4. Ali təhsil sizə şifahi vədlərlə kifayətlənməməyi öyrətməlidir – yazılı təsdiq tələb etməkdən çəkinməyin
Şifahi təklif verilsə də, siz işəgötürəndən bu təklifi yazılı şəkildə rəsmiləşdirməsini açıq şəkildə tələb etməlisiniz. Bu nə etik qaydaların pozulmasıdır, nə də etimadsızlıq göstəricisi. Əksinə, bu addım sizin hüquqlarınızı və maraqlarınızı qorumaq üçün tamamilə normal və haqlı bir tələbdir.
Göndərə biləcəyiniz nəzakətli, lakin aydın bir cavab nümunəsi ilə tanış olun:
Əgər işəgötürən tərəfindən bu cür sadə və əsaslı xahişə cavab verilmir, qarşı tərəf bunu etməkdən yayınır və ya davamlı gecikdirirsə, bu artıq etibarsızlıq və qeyri-peşəkarlıq siqnalıdır. Belə hallarda diqqətli olmaq vacibdir.
5. Yazışmaların hamısını saxlayın və arxivləşdirin
Əgər təklif sizə e-poçt ünvanına, WhatsApp və ya digər yazılı ünsiyyət kanalları, elan və ya sosial vasitələrlə daxil olubsa bu sənədlər rəsmi müqavilə qədər güclü olmasa da, ikinci dərəcəli sübut kimi hüquqi proseslərdə sizə kömək edə bilər.
Bu cür yazışmalar, mübahisə yaranarsa, işəgötürənin sizə nə təklif etdiyini və sizin nəyə razı olduğunuzu göstərən mühüm dəlil ola bilər.
Saxlamalı olduğunuz əsas məlumat və detallara nəzarət edin:
- Mesajın göndərilmə tarixi
- Göndərən şəxsin adı və vəzifəsi
- Təklifin konkret məzmunu – maaş, vəzifə, tələblər, iş saatları, başlanğıc tarixi və s.
Bu yazışmaları:
- Qətiyyən silməyin
- Ekran görüntülərini skrin şot edin
- PDF formasında ehtiyat nüsxəsini saxlayın (məsələn, Office proqramları, Google Drive və ya e-poçt qovluğunda)
Unutmayın: danışıq uçub gedir, yazı isə qalır. Yazılı izlər sizin təhlükəsizlik zolağınızdır.
6. Müqavilənin gecikməsi halında – susmayın, səbəbini soruşun
Əgər siz artıq şifahi təklifi qəbul etmisiniz, lakin gözlənilən yazılı müqavilənin hazırlanması hələ də gecikirsə – məsələn, bir həftə və ya daha uzun müddət keçibsə – mütləq şəkildə təşəbbüs göstərməlisiniz.
Təklifə inanaraq gözləmək əvəzinə, qarşı tərəfdən məsələnin aydınlaşdırılmasını tələb edin. Göndərə biləcəyiniz nəzakətli, lakin konkret bir mesaj nümunəsini aşağıdakı nümunəyə əsaslanaraq tərtib edə bilərsiniz:
Əgər bu sorğunuza cavab verilmirsə, ya da davamlı olaraq “gələn həftə”, “tezliklə”, “hazırlayırıq” kimi qeyri-müəyyən cavablarla uzadılırsa, artıq ciddi düşünməyin vaxtıdır:
- Bu iş real olmaya bilər
- Vəd edilən şərtlər dəyişə bilər
- Ya da daha pis variant – sizi gözlətməklə, bu, alternativ əvəz variant kimi saxlamaq niyyəti ola bilər
7. Təklifə “hə” deməzdən əvvəl bunları soruşun
Şifahi təklif alsanız belə, qərar verməzdən əvvəl işəgötürəndən aydın və konkret cavablar almaq çox vacibdir. Bu, həm sizin hüquqlarınızı qoruyacaq, həm də təklifin nə dərəcədə ciddi olduğunu müəyyənləşdirməyə kömək edəcək.
Soruşmalı olduğunuz əsas suallar bunlardır:
- Əmək haqqı konkret neçə manat olacaq və hansı tarixdə ödəniləcək?
- Əmək müqaviləsi nə vaxt imzalanacaq və hansı formatda (elektron/kağız)?
- İş rejimi necə olacaq? (günlük saatlar, distant/ofisdə və s.)
- Sınaq müddəti varmı və bu dövrdə şərtlər necə dəyişir?
- İşə başlama tarixi dəqiq müəyyənləşibmi?
Bu suallara konkret cavab verilmirsə və ya “sonra danışarıq”, “hal-hazırda dəqiq deyə bilmərik” kimi cavablarla yayınırsa, bu siqnal kimi qəbul olunmalıdır. Ciddi və etibarlı işəgötürən sadə detalları gizlətməz.
Bəzi şirkətlər yazılı təklifi niyə gecikdirir?
Bəzən yazılı təklifin gecikdirilməsi qəsdən edilmir. Bu, işəgötürənin qeyri-ciddiliyindən yox, şirkət daxilindəki müəyyən proseslərdən qaynaqlana bilər. Mümkün səbəblər aşağıdakılar ola bilər:
- HR menecer hələ rəhbərlikdən yekun təsdiq almayıb
- Şirkət daxilində struktur və ya idarəetmə dəyişikliyi gedir
- Vəzifə tələblərinə uyğun hələ büdcə ayrılmayıb
- Sahə üzrə müvafiq iş təcrübəsi olan digər namizədlərlə paralel danışıqlar davam edir
Bunlar başa düşülən səbəblər olsa da, sizə heç bir rəsmi sənəd təqdim olunmayıbsa, məsuliyyət daşımalı olan tərəf siz deyilsiniz.
Siz sadəcə hüquqlarınızı qoruyur və şəffaflıq tələb edirsiniz. Bu, tamamilə haqlıdır.
Etibarlı və qeyri-etibarlı təkliflərin əsas fərqləri
Aşağıdakı cədvəldə şifahi iş təklifinin etibarlı və riskli olub-olmadığını müəyyən etməyə kömək edən əsas meyarlar göstərilib:
Əgər təklif bu cədvəldəki qeyri-etibarlı əlamətlərlə üst-üstə düşürsə, onu ciddi qəbul etmək və həyatınızı ona əsaslanaraq planlamaq yüksək risk daşıyır.
Qəbul etməzdən əvvəl özünüzə bu 5 vacib sualı verin
- Təklif yazılı şəkildə təsdiqlənibmi?
- İşə başlama tarixi aydındırmı?
- Maaş və digər iş şərtləri dəqiq şəkildə sənədləşdirilibmi?
- Müqavilə imzalanmadan işə başlamaq mənim üçün risklidirmi?
- Mənim üçün alternativ iş variantları varmı?
Əgər bu suallardan ən azı ikisinə cavabınız “yox”dursa, şifahi təklifə güvənməmək və ehtiyatlı davranmaq ən doğru addım olacaq.
Xülasə
Şifahi iş təklifi almaq təbii olaraq sevindirici hadisədir, amma hüquqi baxımdan təkcə bu kifayət etmir. Yazılı təsdiq və əmək müqaviləsi olmadan verilən vədlərə güvənmək ciddi risk daşıyır. İşə başlamazdan əvvəl hər zaman sənədləşdirmə tələb etmək və bütün şərtlərin aydın olmasına diqqət yetirmək lazımdır.
Bu, yalnız sizin hüquqlarınızı qorumaq üçün deyil, həm də karyera yolunuzun yüksək səviyyədə, etibarlı və sabit qurulması üçün vacibdir. Uğurlu iş həyatı qurmaq üçün emosional deyil, hüquqi və məntiqi yanaşmaq ən doğru yoldur.
